Ιστορική Διαδρομή

ΔΕΚΑΕΤΙΑ '70

Η δεκαετία του 1970 ξεκινάει με δύο αντικρουόμενα δεδομένα για τη Φίνος Φιλμ. Από τη μια, η τηλεόραση είχε κάνει τα πρώτα της βήματα και έμπαινε σιγά σιγά στα σπίτια των Ελλήνων. Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτούσε την αρχή της δύσης του καλού εμπορικού κινηματογράφου. Σύντομα το σινεμά θα έχανε τα σκήπτρα ως «μέσο» ψυχαγωγίας, ενώ κάποιοι δημιουργοί θα απορροφούνταν από την τηλεόραση. Λόγω της έλλειψης χρημάτων, ένα μεγάλο κομμάτι της κινηματογραφικής παραγωγής εξαρτιόταν από τις κρατικές επιχορηγήσεις. Η δικτατορία όδευε προς το τέλος της, οι κοινωνικοπολιτικές και ιδεολογικές ζυμώσεις της εποχής ήταν  πολύ έντονες και νέα ρεύματα εμφανίζονταν, ανάμεσά τους και ο Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος (ΝΕΚ), η απαρχή του οποίου τοποθετείται το 1970. Το βασικό χαρακτηριστικό του ΝΕΚ ήταν η αποστροφή για τον εμπορικό κινηματογράφο και είχε ως κύρια πυξίδα τη δημιουργία ταινιών, όχι προς εμπορική κατανάλωση, αλλά αποκλειστικά βάσει καλλιτεχνικής αναζήτησης και φιλοσοφικών – ιδεολογικών προβληματισμών. Από την άλλη, ο Φίνος κατάφερε να πραγματώσει το όραμά του, έστω και ματωμένος οικονομικά, και εγκαινίαζε τα υπερσύγχρονα στούντιο στα Σπάτα. Ίσως είναι ειρωνεία, τα καινούργια στούντιο που ήταν τα πιο σύγχρονα στα Βαλκάνια και δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτα από αντίστοιχα σε προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, να τοποθετούνται χρονικά με τη δύση τόσο της ζωής του μεγάλου δημιουργού, όσο και του καλού εμπορικού κινηματογράφου. Δυστυχώς ο Φίνος δεν πρόλαβε να χαρεί το δημιούργημά του, αφού από το 1969 είχε προσβληθεί από την επάρατη νόσο, αλλά μέχρι σχεδόν το τέλος του, συνέχισε να εργάζεται.

Μέχρι τον Γενάρη του 1977, που ήταν το κύκνειο άσμα του Φίνου και της παραγωγής ταινιών της εταιρίας του, γυρίστηκαν 53 ταινίες. Η τελευταία ταινία της Φίνος Φιλμ το 1977, σηματοδότησε και τυπικά το τέλος του κλασικού εμπορικού Ελληνικού Κινηματογράφου.

Το 1970 αρχίζει με μια μεγάλη επιτυχία του Νίκου Φώσκολου. Η δραματική ταινία «Ορατότης Μηδέν» αποτελεί σημείο αναφοράς για τον Νίκο Κούρκουλο. Την ίδια χρονιά, ο σπουδαίος ηθοποιός κατακτά το βραβείο Α΄ανδρικού ρόλου στο 11ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, για την εξαιρετική ερμηνεία του στην ταινία «Αστραπόγιαννος», σε σενάριο Κώστα Μακεδόνα και σκηνοθεσία Νίκου Τζήμα. Η ταινία έχει ιστορικό υπόβαθρο, με σενάριο που βασίζεται στη ζωή του θρυλικού ομώνυμου αρματωλού, ενώ εμπεριέχει έμμεσα μηνύματα υπέρ της ελευθερίας, εν μέσω δικτατορίας. Η ταινία χάρισε στον Φίνο βραβείο αρτιότερης παραγωγής.

Στις 15 Απριλίου 1970 πραγματοποιούνται τα επίσημα εγκαίνια των υπερσύγχρονων στούντιο της Φίνος Φιλμ στα Σπάτα, τα οποία αποτελούν μεγάλο πολιτιστικό γεγονός για τη χώρα. Παρελαύνουν όλοι οι σημαντικοί άνθρωποι του εγχώριου κινηματογράφου. Συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί, δημοσιογράφοι, κριτικοί, οπερατέρ και πολλοί άλλοι καμαρώνουν το μοναδικό επίτευγμα του Φίνου, κόσμημα, όχι μόνο της Φίνος Φιλμ, αλλά και της Ελλάδας.

Η πρώτη ταινία που γυρίζεται στα Σπάτα είναι το «Ένα Αστείο Κορίτσι» σε σενάριο Λάκη Μιχαηλίδη και σκηνοθεσία Τάκη Βουγιουκλάκη. Μία τρυφερή, έγχρωμη κωμωδία με πρωταγωνιστές την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Νίκο Γαλανό, η οποία κυκλοφόρησε και σε αγγλική έκδοση. Στο τέλος των γυρισμάτων, όλοι οι συντελεστές της ταινίας υπέγραψαν τις πλακέτες των γυρισμάτων και συγκινημένοι τις παρέδωσαν στον Φίνο!

Στις 16 Νοεμρβίου 1970, ο Φιλοποίμην Φίνος βραβεύεται από το κράτος για την τριαντάχρονη προσφορά του, σε μία μεγάλη τελετή που δίνει το Υπουργείο Βιομηχανίας στο ξενοδοχείο King George με την παρουσία όλου του καλλιτεχνικού κόσμου.

Τον Δεκέμβριο του 1970, το ηρωικό πολεμικό δράμα του Νίκου Φώσκολου «Υπολοχαγός Νατάσσα» κάνει θραύση και σπάει όλα τα ρεκόρ εισιτηρίων (751.117) στην Αθήνα και τα προάστια, διατηρώντας αυτό το ρεκόρ μέχρι σήμερα. Η ταινία κυκλοφορεί και σε αγγλική έκδοση, προβάλλεται σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, εισπράττει εγκωμιαστικά σχόλια και η Αλίκη αποκτάει πολλούς ξένους θαυμαστές. 

Από τη βραχύβια κοινοπραξία του Φίνου με τον παραγωγό James Paris, προκύπτει η αξιόλογη ταινία «Ο Παπαφλέσσας» (1971) σε σενάριο Πάνου Κοντέλλη και σκηνοθεσία Ερρίκου Ανδρέου. Πρωταγωνιστούν ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Αλέκος Αλεξανδράκης και η Κάτια Δανδουλάκη και κερδίζουν το κοινό. Ο Διονύσης Φωτόπουλος θα αποσπάσει τιμητική διάκριση στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη σκηνογραφία και την ενδυματολογική του δουλειά στην ταινία.

Ο αγαπημένος ηθοποιός, Θανάσης Βέγγος, είχε συμμετάσχει σε ταινίες της Φίνος Φιλμ στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ενώ στη συνέχεια γύρισε δικές του παραγωγές. Τη δεκαετία του ‘70 συνεργάζεται εκ νέου με τον Φίνο, ο οποίος τον εκτιμούσε απεριόριστα και για αυτό, άλλωστε, τον είχε βοηθήσει στο παρελθόν μπαίνοντας συμπαραγωγός σε ταινίες του. Το αποτέλεσμα ήταν πέντε εξαιρετικές κωμωδίες με μπόλικη δόση κοινωνικοπολιτικής σάτιρας. Η ταινία «Δικτάτωρ καλεί Θανάση» (1973) έχει  αντιδικτατορικό χαρακτήρα με αλληγορικό τρόπο. Οι υπόλοιπες τέσσερις ταινίες είναι οι: «Διακοπές στο Βιετνάμ» (1971), «Ένας Ξένοιαστος Παλαβιάρης» (1971), «Ο Τσαρλατάνος» (1973) και «Ο Θανάσης στη Χώρα της Σφαλιάρας» (1976), η οποία αποτελεί καταγγελία προς δικτατορικά καθεστώτα και είναι η προτελευταία ταινία της Φίνος Φιλμ.

Το 1973, η κοινωνική περιπέτεια «Ο Αστερισμός της Παρθένου» του Γιάννη Δαλιανίδη, βασισμένη σε παλιό σενάριο του Τζαβέλλα που δεν είχε γυριστεί ποτέ, είναι η πρώτη σπονδυλωτή ταινία στην Ελλάδα. Η πρωταγωνίστρια Ζωή Λάσκαρη εντυπωσιάζει ερμηνεύοντας τρεις διαφορετικούς ρόλους με απόλυτη επιτυχία.

Το ιστορικό δράμα «Η Δίκη των Δικαστών» (1974) του Πάνου Γλυκοφρύδη είναι μία πλούσια παραγωγή και αφορά στη δίκη του Κολοκοτρώνη, τον οποίο υποδύεται υποδειγματικά ο σπουδαίος Μάνος Κατράκης. Η ταινία στηλιτεύει τις επεμβάσεις των Βαυαρών στην Ελλάδα. Ο Νίκος Κούρκουλος πρωταγωνιστεί με θαυμάσια ερμηνεία σε άλλη μία ταινία ιστορικού χαρακτήρα της Φίνος Φιλμ.

Στις 12 Ιανουαρίου 1977 γίνεται η επίσημη πρεμιέρα της τελευταίας ταινίας της Φίνος Φιλμ, «Ο Κυρ-Γιώργης Εκπαιδεύεται» του Γιάννη Δαλιανίδη, με πρωταγωνιστή τον δημοφιλή κωμικό Διονύση Παπαγιαννόπουλο. Η ταινία είναι εμπνευσμένη από την πολύ επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά του Δαλιανίδη «Λούνα Παρκ». Ο Φίνος δεν μπόρεσε να δει την πρεμιέρα της ταινίας, αφού ήταν πλέον βαριά άρρωστος στο νοσοκομείο από την επάρατη νόσο.

Ο Φιλοποίμην Φίνος έφυγε πικραμένος για πολλούς λόγους. Ήταν χρεωμένος πολλά εκατομμύρια από τα δάνεια που είχε πάρει για τα στούντιο, άρρωστος, αλλά και απογοητευμένος από την εισβολή της τηλεόρασης που ποτέ δεν συμπάθησε. Επιπλέον, η άδικη αντιμετώπιση από τους νέους ανθρώπους που εκπροσωπούσαν τα νέα ρεύματα και έβλεπαν στο πρόσωπό του το κατεστημένο του εμπορικού κινηματογράφου, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος όχι μόνο ενθάρρυνε αλλά και συμπαραστάθηκε σε πολλούς από τους δημιουργούς του νέου ελληνικού κινηματογράφου. Επίσης, κατηγορήθηκε σαν άνθρωπος που είχε δοσοληψίες με τη δικτατορία, λόγω των δανείων που εξασφάλισε για τα στούντιο. Κάτι, πέρα για πέρα άδικο, αφού τα  δάνεια από τις τράπεζες είχαν εγκριθεί πριν από την δικτατορία. Ο Φίνος, όχι μόνο δεν είχε βοήθεια από τη δικτατορία, αλλά από καμία κυβέρνηση στο παρελθόν, αν και είχε φιλικότατες σχέσεις με τον επί σειρά ετών πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή. Επίσης, πολλές ταινίες του, όπως έχει αναφερθεί, είχαν αντιδικτατορικά μηνύματα. Ήταν δημοκρατικός άνθρωπος, που όχι απλά δεν είχε καμία σχέση με κυβερνήσεις της «επταετίας», αλλά βοήθησε πολλούς ανθρώπους και συνεργάτες του με σημαντικά χρηματικά ποσά. Επίσης διέθεσε πολλάκις τα στούντιο του για γυρίσματα ταινιών με αντιδικτατορική θεματολογία, χωρίς μάλιστα να μπαίνει πουθενά το όνομά του, σεβόμενος αδιαμαρτύρητα την επιθυμία των σκηνοθετών, που δεν ήθελαν να προκληθούν αντιδράσεις από το κοινό.

Όπως έχει αναφέρει και ο Ιάσων Τριανταφυλλίδης, «Δεν μπήκε ποτέ στο παιχνίδι της τηλεόρασης, δεν έδωσε ποτέ το στούντιο του στην τηλεόραση, δεν δέχτηκε ποτέ να ασχοληθεί με τηλεοπτικές παραγωγές. Ήταν ένας αυθεντικός, παθιασμένος εραστής του σινεμά, του ωραίου σινεμά έτσι όπως το καταλάβαινε, το ένιωθε, το έφτιαχνε και το έδινε στον κόσμο ο ίδιος, και πέθανε μαζί του. Όπως όλοι οι μεγάλοι οραματιστές, οι ονειροπόλοι και επί της ουσίας αυθεντικοί δημιουργοί. Έφυγε μένοντας στην ιστορία και μαζί του η Φίνος Φιλμ... Η οποία Φίνος Φιλμ, ποιος να το έλεγε του Φίνου, δικαιώθηκε από την τηλεόραση, το μέσο που ποτέ δεν συμπάθησε ο δημιουργός της. Που αποκαταστάθηκε στα χρόνια που πέρασαν. Που νίκησε τη χλεύη και τον πόλεμο των “ειδικών” και "διανοουμένων". Που έγινε σύμβολο και μέτρον αξεπέραστο της σωστής, καλής, αβίαστης ψυχαγωγίας. Ολοζώντανο κομμάτι του νεοελληνικού πολιτισμού, ενθρονισμένη και ακλόνητη βασίλισσα στις καρδιές του κόσμου, των γενιών που συνεχίζουν να μεγαλώνουν μαζί της, παρέα με τις ταινίες της... με τις ταινίες που ονειρεύτηκε κάποτε ο Φίνος».

Η ΑΡΧΗ

ΔΕΚΑΕΤΙΑ '50

ΔΕΚΑΕΤΙΑ '60