Ο Θανάσης Στη Χώρα Της Σφαλιάρας
Ο Θανάσης Στη Χώρα Της Σφαλιάρας(1976)

Λιτό και περιεκτικό με διαλεκτά ευρύματα

Πηγή: Αντώνης Μοσχοβάκης, Εφημερίδα Η Αυγή, Μάρτιος 1976

Η ταινία, χωρισμένη σε δίπτυχο, έχει στόχο τις δύο λαομίσητες δικτατορίες που μετέβαλαν την Ελλάδα σε χώρα της σφαλιάρας. Από τη μία στην άλλη, από το ένα στο άλλο πανό του πίνακα, ο Βέγγος είναι ο απλός, λαϊκός άνθρωπος που, μην καταλαβαίνοντας από πολιτική, καταλαβαίνει, πολύ και σκληρά, τις συνέπειες της πολιτικής στην πλάτη του. Πιστεύοντας απλοϊκά, με το φυσικό του ένστικτο, πως είναι ελεύθερος, μια και γεννήθηκε σε μία χώρα που ανήκει στους ανθρώπους της, βρίσκεται μπλεγμένος κι απορημένος όταν ανακαλύπτει πως ισχύει το αντίθετο. Το πρώτο μέρος, με αντικείμενο την 4η Αυγούστου, γραμμένο και σκηνοθετημένο από τον Ντίνο Κατσουρίδη, είναι λιτό και περιεκτικό στην αλληγορία του που παραβάλλει τη μεταξική δικτατορία με τσίρκο. Ο θεατής καταλαβαίνει οι παλιάτσοι δεν είναι οι φουκαριάρηδες βιοπαλαιστές που πολεμάνε με αδέξιες επιδείξεις να βγάλουν το ψωμί τους, αλλά ο συρφετός των βλοσυρών εονιτών με τις άσπρες γραβάτες και τα δίκωχα, των χαφιέδων και των βασανιστών με τον σπιθαμιαίο αρχηγό τους, αντίγραφο του άλλου τρισπίθαμου δικτάτορα και εθνικού κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά. Τα ευρήματα είναι διαλεκτά (όπως το ξυλοκόπημα ενός ταλαίπωρου ανθρωπάκου για να μιλήσει ένας άλλος), το εξωφρενικό συγκρατείται σε ένα μέτρο και εντάσσεται στις καταστάσεις, το έργο περιέχει λυρικούς παθητικούς τόνους, και η σκηνοθεσία είναι λιτή και ακριβολόγος.

Θανάσης Βέγγος: Ένα τεράστιο ταλέντο

Πηγή: Κώστας Πάρλας, Εφημερίδα Το Βήμα, Μάρτιος 1976

Ο Θανάσης Βέγγος είναι ίσως ο μοναδικός έλληνας ηθοποιός, που εξαιτίας ακριβώς του εύρους του ταλέντου του, κατάφερε να ενσαρκώσει στην κάθε παρουσία του την πεμπτουσία του Έλληνα Ανθρωπάκου∙ αυτού που πρέπει συνεχώς να υποφέρει, που τρώει τα χαστούκια των εκάστοτε κραταιών (από οπουδήποτε κι αν προέρχονται), αυτού που φιλοσοφεί, που γελάει και κάνουν και τους άλλους να γελούν. Είναι ένα είδος σαλτιμπάγκου, μεταξύ Σαρλώ και Καραγκιόζη, που κινείται με την υπερηχητική, γκροτέσκα ταχύτητα που όμοια της δεν έχει βγει στην ελληνική οθόνη και θεατρική σκηνή.